Uçağın anlık yüksekliğini feet cinsinden gösteren göstergeye altimetre denir. Kısacası uçağın irtifasını verir. Uzun ibre yüzlük değerleri işaret ederken kısa ibre binlik irtifa değerlerini gösterir. Her uçağın “uçuş zarfı” dediğimiz belirli operasyonel limitleri mevcut. Bu limitler dışında kullanırsak arıza ve hasarlar olsa hale geliyor. İrtifa da bu limitlerden bir tanesi. Örneğin Cessna 152 uçağının servis maksimum irtifası 14700 feet olarak belirlenmiş. Bu demektir ki uçuşumuzu 14700 feet altında gerçekleştirmek zorundayız. Barometrik basınç ayarı ise altimetre hata verdiği durumlarda elle basınç seviyesinin bulunan irtifaya ayarlanabilmesi için kullanıma sunulmuştur. Tabiki bu durumda ayar yapmadan önce basınç hesabı yapmak gerekir.
Paul Kollsman penceresi dediğimiz kısım ise aslında büyük bir probleme çözümdür. Altimetrelerin bulunan yüksekliği doğru ve net vermemesinden dolayı bu icadı yapan Kollsman aslında bulunan irtifanın Hg/inç cinsinden tam olarak okunabilmesini sağlayan bu pencereyi geliştirdi. Bu sayede bulunan yüksekliği net olarak okuyabilmekteyiz. Gelin Altimetre görünüşüne bir bakalım:
Altimetre irtifayı nasıl gösterir?
Hatırlarsanız size sürat göstergesi yazımızda gösterdiğimiz bir pito-statik tüp diyagramı vardı. Tekrar hatırlayalım:
Yukarıda resimde gördüğünüz üzere bir statik hattımız var. Zaten sürat göstergesi yazımızda detaylı incelemiş ve statik hattın direk hava akışını almadığını göstermiştik. Buradaki statik sayesinde ölçülen basınçla irtifa hesabı yapabilmekte ve göstergeye yansıtmaktayız. Doğal olarak detayına inecek olursak, formüle bakalım:
Yukarıdaki formülde de göreceğiniz üzere anahtar değer olan atmosfer basıncı değerini göreceksiniz. Bu atmosfer basıncını tam olarak pito-statik tüpümüzdeki statik hattan ölçüyor ve bu formülün içerisine koyuyoruz. Bunun sayesinde tam olarak uçağın irtifasını belirliyor ve altimetrede okuyabiliyoruz. Altimetre yani irtifa göstergemizin bize okuyacağı değeri bir örnek ile hesaplayalım. Kalem kağıtla hesap makinenizi aldıysanız örnek değerlerimizi şöyle alalım:
- 1 Santigrat derece sıcaklık
- 101325 Pa deniz seviyesi basınç
- 89000 Pa statik okunan atmosfer basıncımız
Bu durumda altimetrenin bize göstereceği irtifa nedir? Sizde altimetre değerini 3385.11 feet bulduysanız olayı öğrendiniz demek!
